Esopo

Fedro  

ἐμβαντες τινὲς εἰς σκάφος ἔπλεον, γενόμενων δὲ αὐτῶν πελαγίων συνέβη χειμῶνα ἐξαίσιον γενέσθαι καὶ τὴν ναῦν μικροῦ καταδύεσθαι.

τῶν δὲ πλέοντων ἕτερος περιρρηξάμενος τοὺς πατρῴους θεοὺς ἐπεκαλεῖτο μετ’ οἰμωγῆς καὶ στεναγμοῦ χαριστήρια ἀποδώσειν ἐπαγγελλόμενος, ἐὰν περισωθῶσι. παυσάμενου δὲ τοῦ χειμῶνος καὶ πάλιν γαλήνης γενομένης εἰς εὐωχίαν τραπέντες ὠρχοῦντό τε καὶ ἐσκίρτων ἅτε δὴ ἐξ ἀπροσδοκήτου διαπεφευγότες. καὶ στερρὸς ὁ κυβερνήτης ὑπάρχων ἔφη πρὸς αὐτούς · “ἀλλ’ ὦ φίλοι, οὕτως ἡμᾶς γεγηθέναι δεῖ, ὡς πάλιν, ἐάν τύχῃ, χειμῶνος ἐσομένου.”

Ὁ λόγος διδάσκει μὴ σφόδρα ταῖς εὐτυχίαις ἐπαίρεσθαι τῆς τύχης τὸ εὐμετάβλητον ἐννοουμένους.

Esopo, Fabulae 80

Cum de fortunis quidam quereretur suis,
Aesopus finxit consolandi gratia:
Vexata saevis navis tempestatibus,
inter vectorum lacrimas et mortis metum,
faciem ad serenam subito ut mutatur dies,
ferri secundis tuta coepit flatibus
nimiaque nautas hilaritate extollere.
Factus periclis tum gubernator sophus:
"Parce gaudere oportet et sensum queri."
Totam aeque vitam miscet dolor et gaudium

Fedro, Liber IV, Fabulae 17

Esopo

Fedro  

Ἀλώπηξ εἰς οἰκίαν ἐλθοῦσα ὑποκριτοῦ καὶ ἕκαστα τῶν αὐτοῦ  σκευῶν διερευνωμένη, εὖρε καὶ κεφαλὴν μορμολυκείου εὐφυῶς κατεσκευασμένην. Ταύτην ἀναλαβοῦσα ταῖς χερσὶν ἔφη. -ὦ οἴα κεφαλή, καὶ ἐγκέφαλον οὐκ ἔχει-.

Ὁ μῦθος πρὸς ἄνδρας μεγαλοπρεπεῖς μὲν τῷ σώματι, κατὰ δὲ ψυχήν ἀλογίστους.

Esopo, Fabulae 27.3

Personam tragicam forte vulpes viderat:

"O quanta species", inquit, "cerebrum non habet!"

Hoc illis dictum est, quibus honorem et gloriam

fortunam tribuit, sensum communem abstulit.

Fedro, Liber I, Fabulae 7

Esopo

Fedro  

γεωργός  τις χειμῶνος ὤρα, ὄφιν εὑρὼν ὑπὸ κρύους πεπηγότα, τοῦτον ἐλεήσας καὶ λαβών ὑπὸ κόλπον ἔθετο. θερμανθείς δὲ ἐκεῖνος καὶ ἀναλαβὼν τὴν ἰδίαν φύσιν ἔπληξε τὸν εὐεργέτην καὶ ἀνεῖλε. ὁ δὲ θνῄσκων ἔλεγε· “δίκαια πάσχω τὸν πονηρὸν οἰκτείρας”.

ὁ λόγος δηλοῖ ὅτι ἀμετάθετοι εἰσιν αἱ πονηρίαι, κἄν τὰ μέγιστα φιλανθρωπεύνται.

Esopo, Fabulae 62

Qui fert malis auxilium, post tempus dolet.

Gelu rigentem quidam colubram sustulit

sinuque fovit, contra se ipse misericors:

namque ut refecta est, necuit hominem protinus

Hanc alia cum rogaret causam facinoris,

respondit: "Ne quis discat prodesse inprobis".

Fedro, Liber IV, Fabulae 19

Esopo

Fedro  

βάτραχοι λυπούμενοι ἐπὶ τῇ ἑαυτῶν ἀναρχίᾳ πρέσβεις ἔπεμψαν πρὸς τὸν Δία δεόμενοι βασιλέα αὐτοῖς παρασχεῖν. Ὁ δὲ συνιδὼν αὐτῶν τὴν εὐήθειαν ξύλον εἰς τὴν λίμνην καθῆκε. καὶ οἱ βάτραχοι τὸ μὲν πρῶτον καταπλαγέντες τὸν ψόφον εἰς τὰ βάθη τῆς λίμνης ἐνέδυσαν, ὕστερον δὲ, ὡς ἀκίνητον ἦν τὸ ξύλον, ἀναδύντες εταρακτικός-ή-όνταρακτικός-ή-όνἰς τοσοῦτο καταφρονήσεως ἦλθον ὡς καὶ ἐπιβαίνοντες αὐτῷ ἐπικαθέζεσθαι.ταρακτικός-ή-όν ἀναξιοπαθοῦντες δὲ τοιοῦτον ἔχειν βασιλέα ἧκον ἐκ δευτέρου πρὸς τὸν Δία καὶ τοῦτον παρεκάλουν ἀλλάξαι αὐτοῖς τὸν ἄρχοντα. τὸν γὰρ πρῶτον λίαν εἶναι νωχελῆ. καὶ ὁ Ζεὺς  ἀγανακτήσας κατ’ αὐτῶν  ὕδραν αὐτοῖς ἔπεμψεν, ὑφ’ ἧς συλλαμβανόμενοι κατησθίοντο.

Ὁ λόγος δηλοῖ ὅτι ἄμεινον ἐστι νωθεῖς ἔχειν ἄρχοντας ἢ ταρακτικούς .

Esopo, Fabulae 44

Athenae cum florerent aequis legibus,

procax libertas civitatem miscuit

frenumque solvit pristinum licentia.

Hic conspiratis factionum partibus

arcem tyrannus occupat Pisistratus.

Cum tristem servitutem flerent Attici

(non quia crudelis ille, sed quoniam grave

omne insuetis onus) et coepissent queri,

Aesopues talem tum fabelam rettulit.

Ranae vagantes liberis paludibus

clamore magno regem petiere a Iove,

qui dissolutos mores vi conpesceret.

Pater deorum risit atque illis dedit

parvum tigillum, missum quod subito vadi

motu sonoque terruit paviudm genus.

Hoc mersum limo cum iaceret diutius,

forte una tacite profert e stagno caput

et explorato rege cunctas evocat.

Illae timore posito certatimadnatans

lignumque supra turba petulans insilit.

Quod cum inquinasssent omni contumelia,

alium rogantes regem misere ad Iovem,

inutilis quoniam esset qui fuerat datus.

Tum misit illis hydrum, qui dente aspero

corripere coepit singulas. Frustra necem

fugitant inertes; vocem praecluidt metus.

Furtim igitur dant Mercurio mandata ad Iovem,

adflictis ut succurrat. Tunc contra deus:

Quia noluistis vestrum ferre, inquit, bonum,

malum perferte.- "Vos quoque, o cives", ait,

"hoc sustinete, maius ne veniat malum".

     Fedro, Liber I, Fabulae 4

Esopo

Fedro  

κύων κρέας ἔχουσα ποταμὸν διέβαινε· θεασαμένη δὲ τὴν ἑαυτῆς σκιὰν κατὰ τοῦ ὕδατος ὑπέλαβεν ἑτέραν κύνα εἶναι μεῖζον κρέας ἔχουσαν. διόπερ ἀφεῖσα τὸ ἴδιον ὥρμησεν ὡς τὸ ἐκείνης ἀφαιρησομένη. συνέβη δὲ αὐτῇ ἀμφοτέρων στερηθῆναι, τοῦ μὲν μὴ ἐφικομένῃ, διότι μηδὲν ἦν, τοῦ δέ, διότι ὑπὸ τοῦ ποταμοῦ παρεσύρη.

     πρὸς ἄνδρα πλεονέκτην ὁ λόγος εὔκαιρος.

Esopo, Fabulae 136.1

Amittit merito proprium, qui alienum adpetit.

Canis per flumen carnem dum ferret natans,

lympharum in speculuo vidit simulacrum suu, 

aliamque praedam ab alio cane ferri putans

eripere voluit; verum decpta aviditas

et, que tenebat ore, dimisit cibum,

nec, quem petebat, potuit adeo adtingere.

Esopo

Fedro  

Λέων καὶ ὄνος κοινωνίαν πρὸς ἀλλήλους σπεισάμενοι ἐξῆλθον ἐπὶ θήραν, γενομένων δὲ αὐτῶν κατὰ τι σπήλαιον, ἐν ᾧ ᾖσαν ἄγρίαι αἴγες, ὁ μὲν λέων πρὸ τοῦ στομίου στάς ἐξιούσας τὰς αἶγας παρετηρεῖτο, ὁ δὲ εἰσελθὼν ἐνήλατό τε αὐταῖς καὶ ὠγκᾶτο ἐκφοβεῖν βουλόμενος. τοῦ δὲ λέοντος τὰς πλείστας συλλαβόντος ἐξελθὼν ἐκεῖνος ἐπυνθάνετο αὐτοῦ, εἰ γενναίως ἠγωνίσατο καὶ τὰς αἶγας εὖ ἐδίωξεν, ὁ δὲ εἶπεν · “ἀλλὰ εὖ ἴσθι, ὅτι κἀγὼ ἂν σε ἐφοβήθην, εἰ μὴ ᾔδειν σε ὄνον οντα.”

οὕτως οἱ παρὰ τοῖς εἰδόσιν ἀλαζονευόμενοι εἰκότος γέλωτα ὀφλισκάνουσι.

Esopo, Fabulae 156

Virtutis expers verbis iactans gloriam
ignotos fallit, notis est derisui.
Venari asello comite cum vellet leo,
contexit illum frutice et admonuit simul,
ut insueta voce terreret feras:
fugientes ipse exciperet. Hic auritulus
clamorem subito totis viribus
novoque turbat bestias miraculo.
Quae dum paventes exitus notos petunt,
leonis adfliguntur horrendo inpetu.
Qui, postquam caede fessus est, asinum evocat
iubetque vocem premere. Tunc ille insolens:
"Qualis videtur opera tibi vocis meae!"
"Insignis", inquit, "sic ut, nisi nossem tuum
animum genusque, simili fugissem metu."

Esopo

Fedro  

ἀετὸς καὶ ἀλώπηξ φιλίαν πρὸς ἀλλήλους σπεισάμενοι πλησίον ἑαυτῶν οἰκείν διέγνωσαν βεβαίωσιν φιλίας τὴν συνήθειαν ποιούμενοι. καὶ δὴ ὁ μὲν ἀναβάς ἐπὶ τι περίμηκες δένδρον ἐνεοττοποιήσατο, ἡ δὲ εἰς τὸν ὑποκείμενον θάμνον ἔτεκεν. ἐξελθούσης δὲ ποτε αὐτῆς  ἐπὶ νομὴν ὁ ἀετὸς ἀπορῶν τροφῆς καταπτὰς εἰς τὸ θάμνον καὶ τὰ γεννήματα ἀναρπάσας μετὰ τῶν αὐτοῦ νεοττῶν κατεθοινήσατο. ἡ δὲ ἀλώπηξ ἐπανελθοῦσα ὡς ἔγνω τὸ πραχθέν, οὐ μᾶλλον ἐπὶ τῷ τῶν νεοττῶν θανάτῳ ἐλυπήθη, ὅσον ἐπὶ τῆς ἀμύνης· χερσαία γὰρ οὗσα πετεινὸν διώκειν ἠδυνάτει. διόπερ πόρρωθεν στάσα, ὅ μόνον τοῖς ἀσθενέσιν καὶ ἀδυνάτοις ὑπολείπεται, τῷ ἐχθρῷ κατηρᾶτο, συνέβη δὲ αὐτῷ τῆς εἰς τὴν φιλίαν ἀσεβείας οὐκ εἰς μακρὰν δίκην ὑποσχεῖν, θύοντων γὰρ τινων αἶγα ἐπ’ ἀγροῦ καταπτάς ἀπὸ τοῦ βωμοῦ σπλάγχνου ἔμπυρον ἀνήνεγκεν. οὗ κομισθέντος ἐπὶ τὴν καλίαν σφοδρὸς ἐμπεσὼν ἄνεμος ἐκ λεπτου καὶ παλαιοῦ κάρφους λαμπρὰν φλόγα ἀνῆψε. καὶ διὰ τοῦτο καταφλεχθέντες οἱ νεοττοὶ καὶ γὰρ ἦσαν ἔτι ἀτελεῖς οἱ πτηνοὶ ἐπὶ τὴν γῆν κατέπεσον. καὶ ἡ ἀλώπηξ προσδραμοῦσα ἐν ὄψει τοῦ ἀετοῦ πάντας αὐτοὺς κατέφαγεν.

Ὁ λόγος δηλοῖ, ὅτι οἱ φιλίαν παρασπονδοῦντες, κἂν τὴν τῶν ἡδικημένων ἐκφύγωσι κόλασιν, ἀλλ’ οὖν γε τὴν ἐκ θεοῦ τιμωρίαν οὐ διακρούσονται.

Esopo, Fabulae 1.2

Quamvis sublimes debent humiles metuere,
vindicta docili quia pater sollertiar.
Vulpinos catulos aquila quindam sustulit
nidoque posuit pullis, escam ut carperent.
Hanc persecuta mater orare incipit,
ne tantum miserae luctum inportaret sibi.
Contempsit illa, tuta quippe ipso loco.
Vulpes ab ara rapuit ardentem facem
totamque flammis arborem circumdedit,
hostis dolore damnum ulciscens sanguinis.
Aquila, ut periculo mortis eriperet suos,
incolumes natos supplex vulpes tradidit.

Esopo

Fedro  

Ἀλωπηξ καὶ τράγος ἐν φρέατι ἐνέπεσον, τοῦ δὲ τράγου σκοπουμένου τὴν ἄνοδον ἡ ἀλωπηξ χρήσιμον τις, ἔφη, “θάρσει, ἐπινενόηκα εἰς τὴν ἀμφοτέρων σωτηρίαν.”

Ὁ τράγος ἔφη· “πῶς;”

Ἡ ἀλώπηξ εἶπε· “τοὺς ἐμπροσθίους σου πόδας τῷ τοίχῳ προσερείσας καὶ ὀρθῶς σταθεὶς ἔγκλινον καὶ τὰ κέρατα. ἀναδραμοῦσα τοίνυν ἐγὼ διὰ τοῦ σοῦ νώτου καὶ ἀρθεῖσα ἄνωθεν εὐθέως καὶ παραχρῆμα ἀναγάγω σε ἔνθεν.”

τοῦ δὲ ἑτοίμως πρὸς τὴν παραίνεσιν ὑπηρετήσαντος ἡ ἀλωπηξ ἀλλομένη διὰ τῶν σκελῶν αὐτοῦ ἐπὶ τὰ νῶτα ἀνεβη καὶ ἀπ’ ἐκείνου ἐπὶ τὰ κέρατα διερεισαμένη καὶ γενναίως ἐκτιναχθεῖσα ἐπὶ τοῦ στόματος τοῦ φρέατος εὑρέθη καὶ ἀνελθοῦσα ἀπηλλάτετο. ὀρχουμένης δὲ αὐτῆς καὶ παιζούσης ὁ τράγος μεμφόμενος αὐτὴν καὶ ὀνειδίζων ὡς τὰς ὁμολογίας παραβαίνουσαν ἐπιστραφεῖσα εἶπεν· “ὦ οὗτος , ἀλλ’ εἰ τοσαύτας φρένας εἶχες, ὁπόσας ἐν τῷ πώγωνι σου τρίχας, οὐ πρότερον καταβέβηκας, πρὶν τὴν ἄνοδον ἂν ἐσκεψω.”

Ὁ μῦθος δηλοῖ ὅτι οὕτω καὶ τὸν φρόνιμον ἄνθρωπον δεῖ πρότερον τὰ τέλη τῶν πραγμάτων σκοπεῖν, εἶθ’ οὕτως αὐτοῖς ἐγχειρεῖν.

Esopo, Fabulae 9.2

Homo in periculum simul ac venit callidus,
reperire effugium quaerit alterius malo.
Cum decidisset vulpes in puteum inscia
et altiore clauderetur margine,
devenit hircus sitiens in eundem locum;
simul rogavit, esset an dulcis liquor
et copiosus. Illa fraudenm moliens;
"Descende, amice; tanta bonitas est aquae,
voluptas ut satiari non possit mea."
Inmisit se barbatus. Tum vulpecula
evasit puteo nixa celsis cornibus,
hircumque clauso liquit haerentem vado.

Esopo

Fedro  

Γαλαῖ καὶ μύες ἄσπονδον εἶχον μάχην. Οἱ δὲ μύες δόρατα καὶ ἅρματα ἐξ ἀχύρων λαβόντες συνεκρότησαν τὸν πόλεμον αἱ δὲ γαλαῖ ὥρμησαν κατ’ αὐτῶν. Οἱ δὲ μύες βουλόμενοι εἰς τὰς τρυμαλιὰς εἰσελθεῖν ἔχοντες τὰ ξύλα τῶν ἀχύρων καὶ μὴ δυνάμενοι κρυβῆναι διεφθάρησαν ὑπὸ τῶν γαλῶν.

Ὅτι ἀδύνατῶν τις οὐ δεῖ συγκροτεῖν πολέμους.

Esopo, Fabulae 174.1b

Cum victi mures mustelarum exercitu
(historia quorum et in tabernis pingitur)
fugerent et artos circum trepidarent cavos,
aegre recepti tamen evaserunt necem.
Duces eorum, qui capitibus cornua
suis ligarant, ut conspicuum in proelio
haberent signum, quod sequerentur milites,
haesere in portis suntque capti ab hostibus;
quos inmolatos victor avidis dentibus
capacis alvi mersit tartareo specu.
Quecumque populum tristis eventus premit,
periclitatus magnitudo principum;
minuta plebes facili praesidio latet.

Esopo

Fedro  

Ἀλώπηξ λιμώττουσα ὡς ἐθεάσατο ἀπό τινος ἀναδενδράδος βότρυας κρεμαμένους, ἠβουλήθη αὐτῶν περιγενέσθαι καὶ  οὐκ ἠδύνατο. ἀπαλλαττομένη δὲ πρὸς ἑαυτὴν εἶπεν· ὄμφακές εἰσιν.

     Οὕτω καὶ τῶν ἀνθρώπων ἔνιοι τῶν πραγμάτων ἐφικέσθαι μὴ δυνάμενοι δι' ἀσθένειαν τοὺς καιροὺς αἰτιῶνται.

Esopo, Fabulae 15.1

Fame coacta vulpes alta in vinea

uvam adpetebat summis saliens viribus;

quam tangere ut non potuit, discedens ait:

"Nondum matura est; nolo acerbam sumere."

Qui facere quae non possunt, verbis elevant,

adscribere debebunt exemplum sibi.

Esopo

Fedro  

Λύκος ἐν κλοιῷ δεδεμένον ὁρῶν μέγιστον κύνα ἤρετο· δήσας τίς σ’ ἐξέθρεψε τοιοῦτον, ὁ δὲ ἔφη· “κυνηγός.” ἀλλὰ τοῦτο μὴ πάθοι λύκος. ἐμοὶ φίλος γὰρ λιμός ἢ κλοιοῦ βάρος.

οὐ δεῖ ἐν ταῖς συμφοραῖς οὐδὲ γαστρίζεσθαι.

Esopo, Fabulae 294

Quam dulcis sit libertas, breviter proloquar.
cani perpasto macie confectus lupus
forte occucurrit. Dein salutantes invicem
ut restiterunt: " unde sic, quaeso, nites?
Aut quo cibo fecisti tantum corporis?
Ego, qui sum longe fortior, pereo fame."
Canis simpliciter: "eadem est conditio tibi,
praestare domino si par officium potes."
"Quod", inquit ille. "Custos ut sis liminis,
a furibus tuearis et noctu domum."
"Ego vero sum paratus; nunc patior nives
imbresque in silvis asperam vitam trahens;
quanto est facilius mihi sub tecto vivere,
et otiosum largo satiari cibo!"
"Veni ergo mecum" Dum procedunt, aspicit
lupus a catena collum detritum cani.
"unde hoc, amice?". Nihil est". "Dic, quaeso tamen."
"quia videor acer, alligant me interdiu,
luce ut quiescam et vigilem nox cum venerit;
crepusculo solutus, qua visum est, vagor.
Adfertur ultro panis, de mensa sua
dat ossa dominus; frusta iactant familia.
et, quod fastidit quisque pulmentarium.
Sic sine labore venter impletur mens."
"Age, abire si quo est animus, est licentia?"
"Non plane est" inquit, · Fruere, quae laudas, canis:
regnare nolo, liber, ut non sim mihi.

Esopo

Fedro  

Λύκος θεασάμενος ἄρνα ἀπό τινος ποταμοῦ πίνοντα τοῦτον ἠβουλήθη μετ' εὐλόγου αἰτίας καταθοινήσασθαι. διόπερ στὰς ἀνωτέρω ᾐτιᾶτο αὐτὸν ὡς θολοῦντα τὸ ὕδωρ καὶ πίνειν αὐτὸν μὴ ἐῶντα. τοῦ δὲ λέγοντος, ὡς ἄκροις τοῖς χείλεσι πίνει καὶ ἄλλως οὐ δυνατὸν αὐτῷ ἑστῶτι κατωτέρω ἐπάνω ταράσσειν τὸ ὕδωρ, ὁ λύκος ἀποτυχὼν ταύτης τῆς αἰτίας ἔφη· ἀλλὰ πέρυσι τὸν πατέρα μου ἐλοιδόρησας. εἰπόντος δὲ ἐκείνου μηδέπω τότε γεγενῆσθαι ὁ λύκος ἔφη  πρὸς αὐτόν· ἐὰν οὖν σὺ ἀπολογιῶν εὐπορῇς, ἐγώ σε οὐ κατέδομαι.

     Ὁ λόγος δηλοῖ, ὅτι οἷς ἡ πρόθεσίς ἐστιν ἀδικεῖν, παρ’ αὐτοῖς οὐδὲ δικαία ἀπολογία ἰσχύει.

Esopo, Fabulae 160

Ad rivum eundem lupus et agnus venerant

siti conpulsi; superior stabat lupus

longeque inferior agnus. Tunc fauce inproba

latro incitatus iurgii causam intulit.

"Cur", inquit, "turbulentam fecisti mihi

aquam bibenti?" Laniger contra timens:

"Qui possum, quaeso, facere, quod quereris, lupe?

A te decurrit ad meos haustus liquor."

Repulsus ille veritatis viribus:

"Ante hos sex menses male", ait, "dixisti mihi".

Respondit agnus: "Equidem natus non eram."

"Pater hercle tum tuus", inquit", "male dixit mihi".

Atque ita correptum lacerat iniusta nece.